مناطقی از خاک ایرانزمین که در دوره قاجارها به وسیله جنگها و معاهدههای گوناگون توسط دول روس و انگلیس از خاک ایران برای همیشه جدا شدند.
این مناطق شامل:
مناطقی جدا شده پس از معاهده گلستان
مناطقی جدا شده پس از معاهده ترکمانچای
مناطقی جدا شده پس از معاهده آخال
مناطقی جدا شده پس از معاهده پاریس
مناطقی جدا شده پس از معاهده گلداسمیت