آتیلا (۴۰۵ تا ۴۵۳ میلادی): رهبر قوم هون (قومی ساکن در شمال و کناره دریای خزر) که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب به وجود آورد.
در زمان فرمانروایی‌اش وی یکی از مخوف‌ترین دشمنان امپراتوری‌های روم غربی و شرقی بود. رومیان به او لقب تازیانه خداوند داده بودند و به او باج می‌دادند تا کاری به کار رم نداشته باشد.
آتیلا در آغاز به ایران حمله کرد و با شکست مواجه شد و پس از آن به سمت غرب مسیرش را عوض نمود.
آتیلا در این حملات، بر امپراتوری‌های روم شرقی و غربی چیره شد و تا سرزمینی که امروز، فرانسه نامیده میشود، پیش رفت.
نقل است که آتیلا شمشیری داشت به نام مارس که معتقد بود این شمشیر را خدای جنگ، مارس، در هنگام طوفان و از طریق صاعقه‌ای به او هدیه کرده‌است. آتیلا که در شب زفاف آخرین ازدواجش با "ایلدیکو" که زنی جوان و زیبا از گوتها بود در اثر خونریزی بینی و به روایتی خونریزی داخلی فوت کرد.
هون‌ها جنازه آتیلا را در سه تابوت درون هم قرار دادند تابوت اول که جسد درون آن قرار داشت از طلا، تابوت دوم که تابوت طلایی را درون خود جا داده بود از نقره و سومین تابوت که تابوت نقره درون آن جای می‌گرفت از فولاد بود. تابوت آتیلا را در بستر رود تیزا دفن کردند.
آتیلا آن چنان محبوب مردم خود بود که در عزای او به جای اشک ریختن رگهای خود را می‌زدند و خون خود را می‌ریختند.
درباره آتیلا دو نقل قول وجود دارد:
اول اینکه آتیلا فردی بسیار خشن و سنگدل بود و در حمله های خود، شهرهای بسیاری را ویران و مردم آنها را قتل عام کرد.
به همین جهت نام وی در شمار پادشاهان و حاکمان سفّاک تاریخ ثبت شده است.در بیشتر کشورهای اروپای غربی وی نمادی از بیرحمی و تجاوزگری است.
وی در جریان حمله های ویرانگر خود، نشانه هایی از حیات باقی نمیگذاشت و چنان ویرانی به بار میآورد که درباره او گفته اند: هر جا سُم اسب آتیلا پا گذاشت، دیگر علف در آنجا سبز نخواهد شد.
و دوم ،برعکس برخی تاریخ‌نگاران وی را پادشاهی بزرگ و شریف دانسته‌اند. آتیلا در فرهنگ مجارها و ترکها و فرهنگهای وابسته یک قهرمان است.
در افسانه‌های اسکاندیناوی نیز از آتیلا به نیکی یاد شده‌است. در قزاقستان نیز آتیلا یک قهرمان است و بانک ملی این کشور تصویر او بر روی سکه‌های ۱۰۰ تنگه‌ای حک نموده‌است.
مدال باستانی با نقش "آتیلا" تازیانه خداوند…
